Λίπασμα: Η τροφή των φυτών

Πότε χρειάζεται λίπανση; Ποιο λίπασμα είναι κατάλληλο; Πώς θα το εφαρμόσετε σωστά για να μην «κάψει» τα φυτά σας; Η «διατροφή» των φυτών έχει κανόνες και για να δείτε αποτελέσματα δεν έχετε παρά να τους ακολουθήσετε...

Όπως το χώμα, ο ήλιος και το νερό, έτσι και το λίπασμα είναι απαραίτητo για να μπορούν τα φυτά να διατηρούνται εύρωστα και υγιή. Ωστόσο, τα φυτά που είναι φυτεμένα σε γλάστρες έχουν μεγαλύτερη ανάγκη για λίπανση, αφού με το τακτικό πότισμα το έδαφός τους χάνει σταδιακά τα θρεπτικά του στοιχεία. 

Τα είδη των λιπασμάτων 

Πλήρη λιπάσματα λέγονται όσα περιλαμβάνουν τα τρία σημαντικότερα στοιχεία, δηλαδή άζωτο, φώσφορο και κάλιο, που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη των φυτών. Εκτός από τα πλήρη, υπάρχουν και λιπάσματα που περιλαμβάνουν στη σύνθεσή τους δευτερεύοντα στοιχεία, όπως π.χ. σίδηρο, μαγνήσιο, ασβέστιο, τα οποία χρειάζονται αλλά σε πολύ μικρότερη ποσότητα ή χρησιμοποιούνται περιστασιακά για να καλύψουν συγκεκριμένες ελλείψεις των φυτών. 
Οργανικά αποκαλούνται τα λιπάσματα που προέρχονται από ζωικές/φυτικές ύλες σε αποσύνθεση, όπως είναι π.χ. η κοπριά, το κομπόστ, το λίπασμα από φύκια κ.ά., ενώ χημικά αποκαλούνται τα λιπάσματα που προέρχονται από τη σύνθεση στοιχείων μέσα από χημική επεξεργασία. 
Όλα τα λιπάσματα, είτε είναι οργανικά είτε χημικά, μπορείτε να τα προμηθευτείτε σε στερεή ή υγρή μορφή. Τα στερεά υπάρχουν σε σκόνη ή κόκκους και απλώνονται στο έδαφος. Η αποδέσμευση των θρεπτικών στοιχείων τους γίνεται συνήθως αργά, ενώ χρειάζονται πλούσιο πότισμα για να διαλυθούν και να αποδώσουν. Τα υγρά λιπάσματα ή αυτά που είναι υδατοδιαλυτά (δηλαδή διαλύονται εύκολα στο νερό) είναι πιο πρακτικά στη χρήση τους, αποδεσμεύουν γρηγορότερα τα θρεπτικά τους στοιχεία, αλλά απαιτούν πιο συχνή εφαρμογή. Είναι λιπάσματα κατάλληλα για γλάστρες και ζαρντινιέρες. 

Συνοδεύστε τη λίπανση με κλάδεμα, διαμόρφωση ή καθάρισμα των φυτών από ξερά κλαδιά και φύλλα, για να έχετε καλύτερη ανάπτυξη και πιο εύρωστα φυτά. 

Αγοράζοντας λίπασμα 

Στο εμπόριο θα βρείτε το κατάλληλο λίπασμα για κάθε ανάγκη των φυτών σας, αλλά και για ειδικές κατηγορίες, όπως φυτά εσωτερικού χώρου, κάκτους, οξύφιλα κλπ. Θα βρείτε λιπάσματα που περιλαμβάνουν τα τρία βασικά στοιχεία σε διά­φορες αναλογίες, τα οποία παράλληλα μπορεί να περιέχουν και δευτερεύοντα θρεπτικά στοιχεία. 

Οι τρεις αριθμοί που αναγράφονται στη συσκευασία τους (π.χ. 27/5/0) αναφέρονται στην περιεκτικότητα των τριών βασικών στοιχείων: άζωτο(Ν), φώσφορος (Ρ), κάλιο (Κ). Τα δευτερεύοντα στοιχεία, εφόσον περιέχονται, περιγράφονται είτε σε ποσοστιαία αναλογία είτε με απλή αναφορά. 

Τι να προσέξετε • Αποφύγετε να αγοράζετε χύμα λίπασμα ή λίπασμα στη συσκευασία του οποίου δεν αναγράφεται η σύστασή του και οι οδηγίες χρήσης και εφαρμογής του. • Προτιμήστε το λίπασμα που θα αγοράσετε να ανταποκρίνεται στη συγκεκριμένη ανάγκη του φυτού για να μην του δημιουργήσετε προβλήματα. • Για τις γλάστρες είναι καλύτερα να χρησιμοποιείτε λιπάσματα υγρά ή υδατοδιαλυτά και όχι αυτά που είναι σε κοκκώδη μορφή. 

Πότε θέλουν τροφή τα φυτά σας 

Δέντρα και θάμνοι Πλήρη λίπανση νωρίς την άνοιξη και αργά το φθινόπωρο. Λίπανση με δευτερεύοντα στοιχεία μόνο κατά περίπτωση. 

Εποχικά Πλήρη λίπανση ή κα­λά χωνεμένη κοπριά κατά τη φύτευση. 
Βολβοί Λίπασμα που περιέχει φώσφορο κατά τη φύτευση. 

Τριανταφυλλιές Πλήρη λίπανση μετά το κλάδεμα και επανάληψη περίπου κάθε μήνα μέχρι να ολοκληρωθεί η ανθοφορία. 
Οξύφιλα Λίπανση την άνοιξη ή όποτε χρειαστεί με σίδηρο. 

Λαχανικά Όταν τα φυτεύετε, πρέπει να ενσωματώσετε στο έδαφος καλά χωνεμένη κοπριά ή κομπόστ. Στη συνέχεια, λιπαίνετε κατά περίπτωση. 
Οπωροφόρα Πλήρη λίπανση την άνοιξη ή τον Ιούνιο. 

Stop στη λίπανση 

• Όταν έχετε κάνει μεταφύτευση, πρέπει να περιμένετε 2-3 μήνες μέχρι να χρησιμοποιήσετε κάποιο λίπασμα. 
• Όταν κάνει πολλή ζέστη (πάνω από 32o C). 
• Όταν τα φυτά είναι απότιστα ή έχουν αρρωστήσει. 

TIPS 

• Για πλούσιο και πυκνό φύλλωμα, χρησιμοποιήστε λίπασμα πλούσιο σε άζωτο. 
• Για πλούσια ανθοφορία και καρποφορία, χρησιμοποιήστε λιπάσματα πλούσια σε φώσφορο και κάλιο. 

Προσοχή, μην τα «κάψετε» 

Φροντίστε το φυτό σας πριν από τη λίπανση να είναι καλά ενυδατωμένο και υγιές. Όταν το φυτό είναι απότιστο, κινδυνεύει να «καεί» από τη λίπανση. Αυτό συμβαίνει γιατί το λίπασμα -ιδιαίτερα εκείνο που βρίσκεται σε στερεή μορφή- είναι σχεδιασμένο για να απορροφά πολλή υγρασία, οπότε απομυζά και την ελάχιστη υγρασία που έχει απομείνει στο φυτό, ξεραίνοντάς το. Ο ίδιος κίνδυνος υπάρχει αν ρίξετε μεγαλύτερη ποσότητα λιπάσματος από όση χρειάζεται το φυτό. Καλύτερα, λοιπόν, να ρίχνετε λίπασμα περισσότερες φορές και σε μικρότερη ποσότητα.

Πώς θα βάλετε το λίπασμα 

Το ιδανικό είναι να έχετε διαλύσει το λίπασμα στο νερό πριν το ρί­ξετε στα φυτά. Αν όμως χρησιμοποιήσετε λίπασμα σε στερεή ή κοκκώδη μορφή, καλό είναι να το ενσωματώσετε στο έδαφος, δηλαδή να σκαλίσετε καλά και αμέσως μετά να κάνετε πολύ καλό πότισμα. Καθώς τα στερεά λιπάσματα διαλύονται πιο δύσκολα, τα επόμενα ποτίσματα θα πρέπει να είναι πιο ­συχνά, αλλά με λιγότερη ποσότητα νερού ώστε να μην «ξεπλυθούν» γρήγορα οι θρεπτικές ύλες, που θα αποδεσμεύονται μέχρι να διαλυθεί τελείως το λίπασμα. Σε κάθε πε­ρίπτωση, θα ­πρέπει να χρησιμο­ποιείτε τα λιπάσματα σύμφωνα με τις οδη­γίες της συσκευασίας ή αυτές που σας έδωσε ο ειδικός.

Η κ. Ελευθερία Σπαντιδάκη είναι αρχιτέκτων τοπίου (ΜΑ).

www.vita.gr