Δεν είναι λίγες οι φορές που η απάντηση σ’ ένα ερώτημα μοιάζει αυτονόητη. Φαίνεται τότε σαν να θέλει το ερώτημα να επισφραγίσει μάλλον την απάντηση παρά να γεννήσει απορίες. Θα μπορούσε να μην είχε καν διατυπωθεί. Το ίδιο δεν συμβαίνει, όμως, όταν πρόκειται να απαντηθούν διλήμματα του τύπου: «ερασιτεχνική άθληση ή επαγγελματικός πρωταθλητισμός», «συνεχής αερόβια άσκηση ή διαλειμματική αναερόβια», «ζωηρό περπάτημα ή χαλαρό τρέξιμο». Αυτό το τελευταίο δείχνει ολοένα και περισσότερο επίκαιρο. Διεθνή συνέδρια, επιστημονικά συμπόσια και ημερίδες διοργανώνονται συχνά με σχετική θεματολογία. Και μάλιστα, όταν το δίλημμα αφορά την τρίτη ηλικία, παύει να είναι μονοσήμαντο και απαιτεί συγκεκριμένη απάντηση.
Πρόσφατα, αποκομίσαμε έναν πακτωλό πληροφοριών από το περιοδικό Lancet, στην ηλεκτρονική του μορφή. Με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου και στη συνέχεια τους Αγώνες στο Ρίο το 2016, το περιοδικό αφιέρωσε σειρά άρθρων που σχετίζονται με την άθληση. Εδώ συναντήσαμε ενδιαφέροντα πράγματα: «Το 31% του παγκόσμιου πληθυσμού δεν ακολουθεί τις συστάσεις για φυσική άσκηση». «Ποσοστά που αγγίζουν το 6-10% των θανάτων παγκοσμίως αποδίδονται στις συνέπειες της καθιστικής ζωής και της φυσικής αδράνειας». «Υπολογίζονται σε 5,3-5,7 εκατομμύρια οι θάνατοι σε ολόκληρο τον κόσμο που θα μπορούσαν να έχουν προληφθεί, αν είχαν εφαρμοστεί εγκαίρως προγράμματα συστηματικής φυσικής δραστηριότητας».
Αίτια που ευθύνονται για τη φυσική αδράνεια
Η νοσηρότητα που συνδυάζεται με φυσική αδράνεια, σχετίζεται με οικονομικές επιπτώσεις και αβάστακτο φορτίο στα συστήματα υγείας. Το φαινόμενο δεν είναι αμιγώς ελληνικό, αλλά φαίνεται πως πλήττει ολόκληρο τον πλανήτη. Σε χώρες της Λατινικής Αμερικής η οικονομική ανάπτυξη των τελευταίων ετών, καθώς και οι κοινωνικές αλλαγές που σημειώθηκαν, προκάλεσαν υπερσιτισμό που οδήγησε σε αύξηση της παχυσαρκίας. Τεράστιες μάζες πληθυσμού εγκατέλειψαν τα χωριά και εγκαταστάθηκαν στις πόλεις, υιοθετώντας καινούργιες συνήθειες.
Κάτι παρόμοιο συνέβη στην Κίνα, όπου στους μεν ενήλικες η ταχεία οικονομική ανάκαμψη και η αστυφιλία προκάλεσαν αναπόφευκτα μείωση της φυσικής δραστηριότητας, στα δε παιδιά οδήγησαν σε παρατεταμένη αδράνεια μπροστά στην οθόνη της τηλεόρασης και του υπολογιστή. Σε χώρες της Αφρικής, όπου τα φυλετικά ήθη είναι παντοδύναμα, οι αθρόες μετακινήσεις πληθυσμών, από την ύπαιθρο στα πολύβουα αστικά κέντρα, οδήγησαν σε τροποποιήσεις της συμπεριφοράς. Από παντού έχουμε ίδια μηνύματα: Η φυσική αδράνεια είναι η τέταρτη αιτία θανάτου στον κόσμο, μετά την παχυσαρκία. Άλλες αιτίες είναι το κάπνισμα και η υπερκατανάλωση αλκοόλ.
Η νοσηρότητα που συνδυάζεται με φυσική αδράνεια, σχετίζεται με οικονομικές επιπτώσεις και αβάστακτο φορτίο στα συστήματα υγείας. Το φαινόμενο δεν είναι αμιγώς ελληνικό, αλλά φαίνεται πως πλήττει ολόκληρο τον πλανήτη. Σε χώρες της Λατινικής Αμερικής η οικονομική ανάπτυξη των τελευταίων ετών, καθώς και οι κοινωνικές αλλαγές που σημειώθηκαν, προκάλεσαν υπερσιτισμό που οδήγησε σε αύξηση της παχυσαρκίας. Τεράστιες μάζες πληθυσμού εγκατέλειψαν τα χωριά και εγκαταστάθηκαν στις πόλεις, υιοθετώντας καινούργιες συνήθειες.
Κάτι παρόμοιο συνέβη στην Κίνα, όπου στους μεν ενήλικες η ταχεία οικονομική ανάκαμψη και η αστυφιλία προκάλεσαν αναπόφευκτα μείωση της φυσικής δραστηριότητας, στα δε παιδιά οδήγησαν σε παρατεταμένη αδράνεια μπροστά στην οθόνη της τηλεόρασης και του υπολογιστή. Σε χώρες της Αφρικής, όπου τα φυλετικά ήθη είναι παντοδύναμα, οι αθρόες μετακινήσεις πληθυσμών, από την ύπαιθρο στα πολύβουα αστικά κέντρα, οδήγησαν σε τροποποιήσεις της συμπεριφοράς. Από παντού έχουμε ίδια μηνύματα: Η φυσική αδράνεια είναι η τέταρτη αιτία θανάτου στον κόσμο, μετά την παχυσαρκία. Άλλες αιτίες είναι το κάπνισμα και η υπερκατανάλωση αλκοόλ.
Τα οφέλη της συστηματικής άσκησης
Είναι πλέον επιστημονικά τεκμηριωμένο το γεγονός ότι η συστηματική άθληση (και μάλιστα η αερόβια άσκηση, όπως το τρέξιμο αντοχής) προστατεύει από στεφανιαία νόσο, τον αιφνίδιο θάνατο εξαιτίας καρδιακής ανακοπής, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, διάφορους όγκους (μαστού και παχέος εντέρου), την οστεοπόρωση, την παχυσαρκία και τις επικίνδυνες για τη σωματική ακεραιότητα πτώσεις. Επίσης, προάγει την ποιότητα ζωής και προασπίζει την υγεία.
Από πρόσφατες έρευνες καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι ενήλικες και των δύο φύλων, ηλικίας 18-65 ετών, χρειάζονται εναλλακτικά είτε μία υπομέγιστη φυσική δραστηριότητα 30 λεπτών για 5 φορές την εβδομάδα, είτε μία μέγιστη δραστηριότητα 20 λεπτών για 3 φορές εβδομαδιαίως, ή συνδυασμό των δύο. Οι τροποποιήσεις στην ανθρώπινη συμπεριφορά απέναντι σε θέματα υγείας (όπως η αλλαγή από την καθιστική ζωή στη συστηματική άθληση) επιτυγχάνονται ευκολότερα αν οι προσπάθειες στοχεύουν σε υποδομές και όχι στα ίδια τα άτομα. Είναι πιο αποδοτική η προσπάθεια του καθενός να αλλάξει τρόπο ζωής, όταν εντάσσεται στο πρόγραμμα της ομάδας, του συλλόγου, ή μιας ομοσπονδίας. Όταν δηλαδή δίνεται στον καθένα η ευκαιρία να μοιραστεί με άλλους τις αγωνίες και τις προσδοκίες του.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας το έχει διατυπώσει ήδη από το 1986, στην περίφημη Χάρτα της Οτάβας: «Η υγεία προασπίζεται και βιώνεται μέσα σε χώρους όπου οι άνθρωποι κινούνται καθημερινά. Εκεί δηλαδή όπου εκπαιδεύονται, εργάζονται, παίζουν, ερωτεύονται».
Είναι πλέον επιστημονικά τεκμηριωμένο το γεγονός ότι η συστηματική άθληση (και μάλιστα η αερόβια άσκηση, όπως το τρέξιμο αντοχής) προστατεύει από στεφανιαία νόσο, τον αιφνίδιο θάνατο εξαιτίας καρδιακής ανακοπής, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, διάφορους όγκους (μαστού και παχέος εντέρου), την οστεοπόρωση, την παχυσαρκία και τις επικίνδυνες για τη σωματική ακεραιότητα πτώσεις. Επίσης, προάγει την ποιότητα ζωής και προασπίζει την υγεία.
Από πρόσφατες έρευνες καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι ενήλικες και των δύο φύλων, ηλικίας 18-65 ετών, χρειάζονται εναλλακτικά είτε μία υπομέγιστη φυσική δραστηριότητα 30 λεπτών για 5 φορές την εβδομάδα, είτε μία μέγιστη δραστηριότητα 20 λεπτών για 3 φορές εβδομαδιαίως, ή συνδυασμό των δύο. Οι τροποποιήσεις στην ανθρώπινη συμπεριφορά απέναντι σε θέματα υγείας (όπως η αλλαγή από την καθιστική ζωή στη συστηματική άθληση) επιτυγχάνονται ευκολότερα αν οι προσπάθειες στοχεύουν σε υποδομές και όχι στα ίδια τα άτομα. Είναι πιο αποδοτική η προσπάθεια του καθενός να αλλάξει τρόπο ζωής, όταν εντάσσεται στο πρόγραμμα της ομάδας, του συλλόγου, ή μιας ομοσπονδίας. Όταν δηλαδή δίνεται στον καθένα η ευκαιρία να μοιραστεί με άλλους τις αγωνίες και τις προσδοκίες του.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας το έχει διατυπώσει ήδη από το 1986, στην περίφημη Χάρτα της Οτάβας: «Η υγεία προασπίζεται και βιώνεται μέσα σε χώρους όπου οι άνθρωποι κινούνται καθημερινά. Εκεί δηλαδή όπου εκπαιδεύονται, εργάζονται, παίζουν, ερωτεύονται».
Το παράδειγμα της Ολλανδίας
Στην Ολλανδία, σε μία προσπάθεια να μετατραπεί η θεωρία σε πράξη, εφαρμόστηκε ένα πρόγραμμα συστηματικής άσκησης διάρκειας 6 εβδομάδων σε αρχάριους δρομείς και επιχειρήθηκε να αποδειχθεί η αποτελεσματικότητά του. Οι εθελοντές που συμμετείχαν στην έρευνα, διαιρέθηκαν σε 3 υποομάδες ανάλογα με το πρόγραμμα που ακολούθησαν (υπομέγιστη άσκηση επί 5 φορές εβδομαδιαίως, μέγιστη άσκηση επί 3 φορές εβδομαδιαίως, ή συνδυασμός των δύο).
Η συμμετοχή των αρχάριων δρομέων στη συστηματική φυσική άσκηση αυξήθηκε σημαντικά στις 6 εβδομάδες, πλην όμως ο συνολικός χρόνος που δαπανούσαν οι δρομείς στη νέα τους συνήθεια ήταν ελάχιστος. Επίσης, προτιμούσαν είτε το χαλαρό jogging είτε την έντονη προπόνηση, αδιαφορώντας για τη μέτριας έντασης άσκηση. Σημειώθηκε εξάλλου μείωση του χρόνου που δαπανούσαν για εργασίες του σπιτιού!
Στην Ολλανδία, σε μία προσπάθεια να μετατραπεί η θεωρία σε πράξη, εφαρμόστηκε ένα πρόγραμμα συστηματικής άσκησης διάρκειας 6 εβδομάδων σε αρχάριους δρομείς και επιχειρήθηκε να αποδειχθεί η αποτελεσματικότητά του. Οι εθελοντές που συμμετείχαν στην έρευνα, διαιρέθηκαν σε 3 υποομάδες ανάλογα με το πρόγραμμα που ακολούθησαν (υπομέγιστη άσκηση επί 5 φορές εβδομαδιαίως, μέγιστη άσκηση επί 3 φορές εβδομαδιαίως, ή συνδυασμός των δύο).
Η συμμετοχή των αρχάριων δρομέων στη συστηματική φυσική άσκηση αυξήθηκε σημαντικά στις 6 εβδομάδες, πλην όμως ο συνολικός χρόνος που δαπανούσαν οι δρομείς στη νέα τους συνήθεια ήταν ελάχιστος. Επίσης, προτιμούσαν είτε το χαλαρό jogging είτε την έντονη προπόνηση, αδιαφορώντας για τη μέτριας έντασης άσκηση. Σημειώθηκε εξάλλου μείωση του χρόνου που δαπανούσαν για εργασίες του σπιτιού!
Δείκτες υγείας
Τα τελευταία χρόνια, στις μελέτες που έχουν ολοκληρωθεί για τον έλεγχο της φυσικής κατάστασης των αρχάριων δρομέων, έχουν κατά καιρούς χρησιμοποιηθεί πολυάριθμες παράμετροι, ως δείκτες υγείας. Χρησιμοποιήθηκαν, για παράδειγμα, ο αριθμός των δερματικών πτυχών στον κορμό, η διάμετρος της αριστεράς κοιλίας της καρδιάς στο τέλος της συστολής ή της διαστολής της, το πάχος του τοιχώματος της αριστεράς καρδιακής κοιλίας στο τέλος της διαστολής, η συστολική ή η διαστολική αρτηριακή πίεση, ο αθηρωματικός δείκτης, διάφορα κλάσματα της HDL (καρδιο-προστατευτικής χοληστερίνης) κλπ.
Τα τελευταία χρόνια, στις μελέτες που έχουν ολοκληρωθεί για τον έλεγχο της φυσικής κατάστασης των αρχάριων δρομέων, έχουν κατά καιρούς χρησιμοποιηθεί πολυάριθμες παράμετροι, ως δείκτες υγείας. Χρησιμοποιήθηκαν, για παράδειγμα, ο αριθμός των δερματικών πτυχών στον κορμό, η διάμετρος της αριστεράς κοιλίας της καρδιάς στο τέλος της συστολής ή της διαστολής της, το πάχος του τοιχώματος της αριστεράς καρδιακής κοιλίας στο τέλος της διαστολής, η συστολική ή η διαστολική αρτηριακή πίεση, ο αθηρωματικός δείκτης, διάφορα κλάσματα της HDL (καρδιο-προστατευτικής χοληστερίνης) κλπ.
runnermagazine.gr
0 comments :
Post a Comment